Nederland staat voor grote maatschappelijke uitdagingen in een sterk veranderende geopolitieke situatie. Deze opgaven kunnen we alleen het hoofd bieden door samen te werken aan innovatieve oplossingen.

Denk aan de omslag naar een klimaatneutrale en circulaire economie, het vergroten van onze weerbaarheid in gezondheid en veiligheid, en de transitie in de landbouw en het landelijk gebied om er een paar te noemen.

Het kabinet gaat door met de samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden via het zogenoemde missiegedreven innovatiebeleid. Dit doen we onder andere met publiek-private samenwerking in het missiegedreven innovatiebeleid. Het huidige Kennis- en Innovatieconvenant loopt af in december 2023. Daarom werken we richting een nieuw convenant voor de periode 2024-2027. De eerste stap is de herijking van de missies. Deze zijn op 26 mei 2023 vastgesteld in de Ministerraad.

Vijf centrale missies –

Meer lezen…..

Binnen het KIC-programma ‘Klimaatrobuuste watersystemen op landschapsschaal’ heeft NWO drie projecten toegewezen. De drie consortia, bestaande uit onderzoekers aan universiteiten en hogescholen, samen met publieke en private partners, krijgen in totaal circa 5,5 miljoen euro.

Klimaatverandering zet ons huidige watersysteem onder druk. De verwachting is dat dit zal verergeren door de versnelde zeespiegelstijging en toenemende weersextremen. Een transformatie naar een robuust en veerkrachtig watersysteem en een ‘waterrobuust’ landschap voor de komende decennia is daarom noodzakelijk. Kennis en innovatieve oplossingen zijn vereist voor ingrepen in ons watersysteem en de landschappen waarin zij liggen.

De drie toegewezen consortia gaan onderzoek doen naar herontwikkeling van water- en bestuurssystemen voor het omgaan met klimaateffecten, adaptatiestrategieën voor de zuidwestelijke Nederlandse delta, en naar het weerbaar maken van het zandlandschap van Nederland tegen klimaatverandering.

 

Bekijk de 3 toegewezen projecten

Toenemende droogte en hitte door klimaatverandering zorgen niet alleen voor watertekorten, maar in het IJsselmeer ook voor verzilting en algenbloei. Het IJsselmeerwater wordt gebruikt voor drinkwater in Noord-Holland en voor zoetwatervoorziening van Noord-Nederland. Om te zorgen dat het IJsselmeer ook in de toekomst nog een betrouwbare drinkwaterbron blijft, werkt drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder PWN aan plannen voor een klimaatbuffer in het IJsselmeer.

Wil je verder lezen, klik hier

Ecomare gaat in samenwerking met Wageningen Marine Research dit jaar bij tien opvangzeehonden een nieuw type zender testen. Hierdoor kunnen de bewegingen en het duikgedrag van de dieren na vrijlating in detail worden gevolgd. Jet, de eerste zeehond die zo’n geavanceerde zender meekrijgt, is op vrijdag 6 mei teruggegaan naar zee.

De nieuwe zender heeft een accelerometer die gedetailleerde gegevens verzamelt over de bewegingen van het dier in drie dimensies. Hierdoor is bijvoorbeeld zichtbaar of een dier van richting verandert of hapt naar een prooi.

Drie vliegen in een klap

Zeehondenonderzoeker Sophie Brasseur van Wageningen Marine Research is enthousiast over dit onderzoek: “We slaan er drie vliegen in een klap mee: we komen meer te weten over hoe een zeehond uit de opvang zich gedraagt op zee, we verbeteren de zenders zodat deze nog meer gegevens over het gedrag van de dieren kunnen verzamelen, en we zien hoe een jonge zeehond zijn omgeving leert kennen.”

Meer kennis

Zeehonden besteden op zee meer dan negentig procent van hun tijd onder water, en kunnen ongeveer honderd kilometer per dag zwemmen. Hoe diep en hoe lang ze duiken werd al door de bestaande zenders gemeten. “Maar of ze bij elke duik jagen, hoe ze dit doen en of ze anders duiken als ze worden verstoord is niet duidelijk”, vertelt Brasseur. “Hiervoor moet je met meer detail kunnen meten; met een apparaat dat net zo werkt als een stappenteller op een smartwatch, maar dan geen stappen maar happen.” Als de zender eenmaal goed werkt, is het mogelijk om bijvoorbeeld te bepalen waar belangrijke foerageergebieden zijn, en hoe dieren reageren op verstoringen door menselijke invloed. Zo kan de zeehondenpopulatie beter worden beschermd in de Noordzee.

Niet de allereerste opvangzeehond

Sophie Brasseur doet al langer zenderonderzoek met zeehonden. Zij plakt het apparaatje met speciale lijm op de haren in de nek. Bij de verharing valt de zender eraf. Verwacht wordt dat Jet haar zender in de loop van de zomer zal verliezen.

Het is niet de eerste keer dat een opvangzeehond van Ecomare met een zender teruggaat naar zee. Zo ging zeehond Snow White Jet in 2020 voor. Indrukwekkend bij Snow White was het volgens Brasseur om te zien wat bijvoorbeeld de duikcapaciteit was van een dier dat ziek was geweest. “Dit was echter een enkel dier. Door meerdere dieren te zenderen kunnen we zien of dit een normaal patroon is”, vertelt zij.

Gedrag na ziekteherstel

Hoe een zeehond zich gedraagt nadat hij in de opvang is hersteld van bijvoorbeeld een longworminfectie, is een van de belangrijkste vraagstukken voor de zeehondencentra. Het onderzoek naar deze vraag is ook in lijn met het advies van de Wetenschappelijke Adviescommissie Zeehondenopvang. De dierverzorgers van Ecomare zijn erg benieuwd hoe Jet het in het wild gaat doen. Zij is volgens hen helemaal klaar om zelf vis te vinden en te vangen. Op de website van Ecomare wordt regelmatig een nieuw kaartje geplaatst met de route die zij heeft afgelegd. Zo kan iedereen Jet – en later in het jaar de negen andere opvangzeehonden – volgen, tot zij haar zender verliest.

Wil je dit project verder volgen….

Accelerometrie voor zeehonden in het wild – TKI Delta technologie

Save the date: 6 april DigiShape dag in Lelystad

Op 6 april organiseren we een fysieke DigiShape dag met HKV lijn in water als host. We ontmoeten elkaar in Lelystad en gaan het onder andere hebben over het thema Waterveiligheid en AI (middagsessie van 14.30 – 17.00 uur).

Nadere informatie over het programma wordt binnenkort bekend gemaakt. Zet de dag alvast in je agenda!

Meer informatie

Arcadis Nederland wordt partner van DigiShape

Mooi nieuws: Arcadis Nederland heeft zich per 1 januari 2022 aangesloten als partner van DigiShape! ‘Digital is voor Arcadis een van de speerpunten in de wereldwijde strategie,’ licht Commercieel Directeur Water en Sectorleider Waterschappen Sabrina Helmyr toe. ‘Die ontwikkeling kunnen we als opdrachtgevers en opdrachtnemers op ons eigen eilandje blijven doen, maar daarmee komen we er niet. We zullen in gezamenlijkheid moeten optrekken en DigiShape is daar een waardevol platform voor.’ Lees verder

1 februari: webinar Cybersecurity in de watersector (met TKI Watertechnologie)

Op dinsdag 1 februari van 15.30 -16.00 uur organiseert DigiShape samen met TKI Watertechnologie een webinar rond het onderwerp Cybersecurity in de watersector. De aanleiding voor dit webinar is de ontwikkeling van een nationaal en topsector overstijgend programma Cybersecurity. Het doel van onze bijeenkomst is daarom drieledig:

  • vaststellen van de aandachtspunten tav cybersecurity voor de watersector;
  • inventariseren van kansen (en uitdagingen) in relatie tot digitale innovaties;
  • vormen van een compacte community die vanuit de watersector de ontwikkeling van het topsectoren overstijgende programma kan ondersteunen.

Het definitieve programma wordt binnenkort bekend gemaakt en zal ruwweg bestaan uit een aantal introducties over cybersecurity in de watersector vanuit verschillende perspectieven, gevolgd door een plenaire discussie. Deelnemers aan het webinar zijn bij voorkeur ook zelf actief met het onderwerp bezig binnen hun organisatie.

Meld je hier aan voor het webinar Cybersecurity

8 februari: webinar Vaarwegsimulaties en nieuwe datastromen

Op dinsdag 8 februari organiseren we van 9:30 – 12:00 uur een online bijeenkomst over de thema’s Vaarwegcorridor simulaties en Nieuwe datastromen. In twee opeenvolgende workshops praten we je bij over de stand van zaken en verzamelen we input over mogelijke doorontwikkelingen.

Op het programma

– Vaarwegcorridor simulatie. Tijdens de Digishape dag van 25 november zijn verschillende projecten gepresenteerd die scheepvaartbewegingen, scheepsemissies en brug-sluis afstemming simuleren. Het gesprek werd afgekapt door een technische storing. We pakken de draad weer op: welke samenwerkingskansen zijn er op gebied van rekenmethoden, dataverzameling en modellogica?

– Nieuwe datastromen – Containerketen data bestand. CBS en RWS proberen middels nieuwe databronnen containers over de gehele logistieke keten te volgen en deze reis met verschillende modaliteiten te vatten in een enkel databestand. Tijdens deze sessie krijg je een vooruitblik naar 2022 en gaan we de details in over een nieuw data-product dat NU beschikbaar is. We vragen van deelnemers input voor toepassingen en wensen omtrent de data-ontsluiting.

Meer informatie of meteen aanmelden voor het webinar Vaarwegsimulaties en nieuwe datastromen

Meer informatie

Incomplete nieuwsbrief? Bekijk dan online

Liever geen nieuwsbrief? Schrijf dan uit

Thermische energie uit oppervlaktewater? Zahra Nassralla, student civiele techniek aan de Haagse Hogeschool, had er nooit van gehoord. Maar sinds ze meedeed aan de Delta Tech Challenge is haar interesse gewekt voor aquathermie, duurzaam verwarmen en koelen met water. Ze wil zelfs stage gaan lopen bij Henk Looijen, specialist op dit gebied bij Rijkswaterstaat (RWS).

“Vraag mensen naar niet-fossiele energiebronnen en 96 procent noemt zon en wind”, zegt Rob Koster, een van de bedenkers van de Delta Tech Challenge. Weinigen beseffen dat je water kunt gebruiken voor duurzaam verwarmen en koelen. Desondanks is aquathermie bezig aan een opmars. In steeds meer nieuwe gebouwen en wijken wordt water toegepast om de binnentemperatuur te regelen. Op die manier is het een alternatief voor gas. RWS heeft al negen vergunningen afgegeven voor gebruik van oppervlaktewater voor aquathermie. En ook in enkele eigen gebouwen wordt de techniek binnenkort toegepast.

Aquathermie kent drie varianten: thermische energie uit oppervlaktewater (teo), uit afvalwater (tea) en uit drinkwater (ted). Het wordt vaak gecombineerd met warmte-en koudeopslag (wko) in de bodem voor verwarmen en koelen. In dat geval warmt oppervlaktewater ’s zomers kouder, opgepompt grondwater op. Daarna gaat het opgewarmde grondwater weer de grond in. Het opgewarmde water wordt in de winter gebruikt om gebouwen te verwarmen.

Zelfgebouwde installaties

Zahra is een van de 24 studenten van de Haagse Hogeschool die 15 december 2021 hebben mee gedaan aan de Delta Tech Challenge. Ze benutten het water rondom het schoolgebouw voor zelfgebouwde ‘installaties’. Een warmtepomp warmt de lucht op in een glazen bak, de woning als het ware. Dit gebeurt door warmte aan opgepompt oppervlaktewater te onttrekken. Met behulp van isolatiemateriaal proberen de studenten het ‘huis’ zo veel mogelijk op te warmen tegen een zo laag mogelijk elektriciteitsverbruik.

Enthousiast vertelt Zahra over hoe haar groepje het heeft aangepakt. “Deze challenge is een goede aansluiting op het vak waterbouw”, zegt ze. Bovendien heeft ze door de wedstrijd Henk Looijen leren kennen, en haar CV aan hem gegeven in de hoop op een stage bij RWS. “Dat zou de kers op de taart zijn.”

“De achterliggende gedachte achter de Delta Tech Challenge is jonge mensen enthousiast maken voor een loopbaan in de watersector”, zegt Rob Koster. Aquathermie is slechts een van de onderwerpen die aan bod kunnen komen tijdens een challenge. Vanwege corona hebben tot nu toe nog maar twee groepen studenten (Amsterdam en Den Haag) meegedaan. Het idee is dat uiteindelijk teams van verschillende hogescholen in Nederland tegen elkaar gaan strijden.

Personeelskrapte bij RWS

“De challenge zorgt voor een soepeler verloop van studie naar praktijk” zegt Henk Looijen. “Dat is belangrijk in een tijd van personeelskrapte, ook bij Rijkswaterstaat.” Henk is senior adviseur voor innovaties bij RWS en houdt zich sinds 2016 bezig met het thema ‘water en energie’. Als specialist stelt hij zijn kennis en contacten beschikbaar voor de wedstrijd, die overigens ook financiële steun ontvangt van RWS.

Henk is nauw betrokken bij de Green Deal Aquathermie, die tot doel heeft kennis te ontwikkelen en ervaringen uit te wisselen. “Nu zijn we toe aan het in de praktijk brengen van onze kennis”, zegt hij. Dat gebeurt onder meer met een viewer, die de mogelijkheden van aquathermie letterlijk in kaart brengt.

Energiestransitie

Kennis over aquathermie in praktijk brengen is ook de kern van de challenge op de Haagse Hogeschool. Rob Weersink, docent civiele techniek aan de Haagse Hogeschool, hoefde niet lang na te denken toen hem werd gevraagd mee te doen. “Studenten maken kennis met het werkveld én ze worden zich bewust van hoe je kunt bijdragen aan de energietransitie.”

Interesse in deelname aan de Delta Tech Challenge? Neem contact op met Theo Heida (heida@procap.nl) of Rob Koster (rob@kosterinnovaties.nl).

Op 28 oktober 2021 kunnen bedrijven online pitchen voor het Waterinnovatiefonds (WIF) van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Dit fonds is bedoeld om bedrijven te helpen bij de laatste stappen om innovaties op de markt te brengen.

Het gaat hier om innovaties die de ontwikkelfase voorbij zijn en aanvullende financiering nodig hebben om tot uitvoering te komen. Daar waar banken terughoudend zijn, voorziet HHNK met het WIF in aanvullende financiering voor de realisatie van innovaties.

Het WIF is een revolverend fonds van € 2 miljoen en kent een maximale participatie van € 200.000,- per aanvraag. De uitvoering is ondergebracht bij het Nationaal Groenfonds.

28 oktober 2021
Ieder half jaar is er een mogelijkheid om te pitchen. De eerstvolgende gelegenheid is op 28 oktober aanstaande, uiteraard nog online. Wilt u hieraan meedoen? Meldt u zich dan met uw voorstel aan via WIF@hhnk.nl

Meer informatie over het Waterinnovatiefonds
vindt u op www.hhnk.nl/zakelijk.

Ook kunt u contact opnemen met Reindert Sellies via 072 582 7560